Konkubinat to nieuregulowany prawnie, faktyczny związek stworzony przez kobietę i mężczyznę, żyjących ze sobą bez uprzedniego zawarcia związku małżeńskiego. Osoby żyjące ze sobą w konkubinacie stale ze sobą zamieszkują i pozostają we wspólnym pożyciu. Utrzymują więź psychiczną, fizyczną i ekonomiczną. Bez zachowania powyższych więzi związek partnerski nie może zostać uznany za związek konkubencki.
Prawo polskie w żaden sposób nie reguluje instytucji konkubinatu. W orzecznictwie przyjmuje się, że konkubinat to wspólne pożycie analogiczne do małżeństwa, ale pozbawione legalnego węzła. Pomimo zauważalnej analogii żaden z przepisów prawa regulujących instytucję małżeństwa, w różnych jego sferach, nie może zostać zastosowany do instytucji konkubinatu, a prawa i obowiązku partnerów nie są nigdzie zapisane. Z powyższego wynika, że wszelkie prawa i obowiązki istniejące pomiędzy partnerami wynikają jedynie z zasad współżycia społecznego i nie można ich dochodzić na drodze sądowej w myśl przepisów dotyczących małżeństwa.


Obowiązek alimentacyjny

O ile w związku małżeńskim istnieje obowiązek alimentacyjny pomiędzy małżonkami, zarówno w trakcie trwania małżeństwa jak i po jego ustaniu, o tyle pomiędzy konkubentami takiego obowiązku nie ma. Ewentualne świadczenia alimentacyjne pozostają kwestią dobrowolną pomiędzy partnerami.


Stosunki majątkowe w konkubinacie

Pomiędzy partnerami żyjącymi w konkubinacie nie występuje ustawowa wspólność majątkowa. Każdy z nich w świetle prawa posiada swój odrębny majątek. Nabyte przez każdego z partnera przedmioty, nawet jeżeli pozostają do wspólnego użytkowania są wyłączną własnością tego, kto je zakupił. W przypadku zaś wspólnego nabycia ruchomości, czy nieruchomości przez partnerów, powstaje między nimi zwykła współwłasność, a każdy z partnerów ma proporcjonalny udział we współwłasności, tj. w takiej wysokości, w jakiej wysokości poczynił wkład na zakup rzeczy. Partnerzy w każdym czasie mogą dokonać podziału majątku będącego ich współwłasnością.


Dziedziczenie

Partnerzy żyjący w konkubinacie w razie śmierci nie dziedziczą po sobie na mocy ustawy. Jeżeli partnerzy chcą zagwarantować sobie wzajemne dziedziczenie, jedynym skutecznym rozwiązaniem jest spisanie testamentu. Pamiętać należy, iż w przypadku dziedziczenia pomiędzy konkubentami istnieje obowiązek uiszczenia podatku od nabytego spadku, albowiem konkubent traktowany jest jak osoba obca.